Vitamin D được biết đến với công dụng giúp cân bằng các khoáng chất như canxi, phốt pho, natri và magiê để hình thành và khoáng hóa xương khỏe mạnh. Không chỉ đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe hệ xương, vitamin D còn có lợi ích rất lớn đối với tất cả các bộ phận của cơ thể.
Tại sao vitamin D lại quan trọng?
Mặc dù vitamin D được gọi là “vitamin” (tức là một chất dinh dưỡng cần thiết thu được từ chế độ ăn uống), nhưng nó không thực sự là một loại vitamin. Nó hoạt động giống như một loại hormone vì cơ thể có thể tổng hợp nó từ cholesterol sau khi da tiếp xúc với tia UVB từ mặt trời. Vitamin D được ước tính tham gia vào quá trình điều chỉnh của lên đến 2000 gen — đó là rất nhiều yếu tố đầu vào cho các quá trình quan trọng xảy ra trong mọi tế bào trên toàn bộ cơ thể.
Do đó, chất dinh dưỡng quan trọng này có liên quan đến hầu hết mọi tình trạng sức khỏe dưới ánh nắng mặt trời, từ sức khỏe của xương và cơ, sức khỏe não bộ, mang thai, hoạt động miễn dịch, chức năng tim mạch và hơn thế nữa. Ngược lại, thiếu hụt vitamin D có thể dẫn đến những hậu quả sức khỏe đáng kể, ước tính rằng có tới 42% người Mỹ trưởng thành bị thiếu hụt.
Những lợi ích đặc biệt của vitamin D và hậu quả khôn lường khi thiếu hụt vitamin D
Vitamin D được biết đến với công dụng giúp cân bằng các khoáng chất như canxi, phốt pho, natri và magiê để hình thành và khoáng hóa xương khỏe mạnh. Mặc dù vitamin D đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe hệ xương, nhưng vitamin D còn có ảnh hưởng không nhỏ đối với tất cả các bộ phận của cơ thể. Ví dụ, vitamin D có thể hoạt động như một chất chống oxy hóa, điều chỉnh hoạt động miễn dịch, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, điều chỉnh sự cân bằng lượng đường trong máu, điều chỉnh tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh và hơn thế nữa.
Vitamin D từ thực phẩm, chất bổ sung hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, ban đầu ở dạng không hoạt động. Trước tiên, nó phải vận chuyển qua gan, để trở thành 25 (OH) vitamin D, và sau đó đến thận, để trở thành 1,25 (OH) 2 có hoạt tính sinh học vitamin D. Sau khi hoạt động sinh học, vitamin D sẽ đi đến các cơ quan khắp cơ thể. Vì các thụ thể vitamin D được tìm thấy ở hầu hết các cơ quan trong cơ thể (ví dụ như ruột, tuyến tụy, thận, phổi, tuyến giáp, v.v.) nên vitamin D ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng của chúng. Dưới đây là một số cơ quan được hưởng lợi từ vitamin D và những hậu quả tiêu cực nếu thiếu hụt vitamin D.
Vitamin D đối với sức khỏe cơ xương
Vitamin D làm bền vững cấu trúc và giúp cho chức năng của xương và cơ hoạt động bình thường. Nếu thiếu vitamin D mãn tính sẽ gây ra tình trạng còi xương, một chứng rối loạn xương dẫn đến sự phát triển xương yếu đi và biến dạng ở trẻ em khi không cung cấp đủ vitamin D và ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Thiếu vitamin D cũng ảnh hưởng đến người lớn, bằng chứng là tăng nguy cơ gãy xương và bị yếu cơ.
Vitamin D đối với não và hệ thần kinh
Vitamin D ảnh hưởng đáng kể đến não và hệ thần kinh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung vitamin D có thể cải thiện tâm trạng trong mùa đông khi sự tổng hợp vitamin D từ ánh nắng mặt trời thấp. Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy mức vitamin D thấp có thể liên quan đến việc gia tăng cảm giác buồn ngủ và khó ngủ.
Vitamin D và giai đoạn thai kỳ
Ngày càng có nhiều bằng chứng ủng hộ lợi ích của vitamin D trong thai kỳ. Các nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng trong thời kỳ mang thai, vitamin D có thể làm giảm nguy cơ mắc nhiều biến chứng thai kỳ.
Vitamin D đối với khả năng miễn dịch và hô hấp
Vì vitamin D đóng một vai trò trong việc điều chỉnh hệ thống miễn dịch, nó cũng có thể có ảnh hưởng tích cực đến các tình trạng liên quan đến miễn dịch như các biến chứng hô hấp cấp tính và mãn tính và có thể giúp giảm các triệu chứng.
Ví dụ, lượng vitamin D đầy đủ trong thời thơ ấu và tuổi trưởng thành đã được chứng minh là giúp giảm triệu chứng của bệnh hô hấp mãn tính. Đồng thời, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phụ nữ mang thai bổ sung 4.400IU vitamin D mỗi ngày có thể giảm nguy cơ mắc các vấn đề hô hấp ở trẻ sơ sinh đến trẻ ba tuổi, so với phụ nữ mang thai chỉ uống 400IU mỗi ngày.
Tỷ lệ báo cáo về các biến chứng hô hấp theo mùa cho thấy ở phụ nữ dùng 800IU mỗi ngày thấp hơn đáng kể so với nhóm dùng giả dược.
Vitamin D và sức khỏe tim mạch
Ngoài hệ hô hấp, nghiên cứu cho thấy vitamin D cũng đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe của hệ tim mạch, giúp giảm nguy cơ mắc các biến chứng về tim và mạch máu.
Theo các nhà nghiên cứu, việc bổ sung vitamin D hàng ngày với nhiều liều lượng khác nhau (tức là 600 IU, 2.000 IU, 4.000 IU) làm giảm độ cứng của các mạch máu cụ thể chỉ sau 8 tuần, so với giả dược. Đặc biệt, khi uống nhiều vitamin D hơn, cấu trúc mạch máu có thể được cải thiện nhiều hơn.
Vitamin D và sự trao đổi chất
Vitamin D tham gia nhiều quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Có nghiên cứu cho rằng vitamin D có thể ảnh hưởng tích cực đến sự mất cân bằng đường huyết và các biến chứng chuyển hóa. Béo phì là một yếu tố nguy cơ đáng kể của nhiều bệnh mất cân bằng chuyển hóa và tim mạch. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thiếu vitamin D có thể cao hơn ở những người bị béo phì (và ở mức độ thấp hơn ở những người thừa cân) và những người bị mất cân bằng đường huyết. Quan trọng là, mối liên hệ giữa vitamin D và các biến chứng chuyển hóa có thể phụ thuộc vào liều lượng – mức độ vitamin D có trong cơ thể càng đầy đủ càng tốt thì nguy cơ mắc các chứng bệnh này càng thấp.
Có thể thấy, vitamin D có vai trò rất quan trọng đối với mọi hoạt động của cơ thể. Vì vậy, cần bổ sung lượng vitamin D cần thiết từ ánh nắng mặt trời, thực phẩm và các sản phẩm bổ sung.